Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı kurulduğu günden beri ülke içinden yerinden edilme sorununu her zaman ilgi alanında görmüş ve bu konuda yapılan çalışmalarda duyarlılığını ortaya koymuştur. Bu amaçla üye ve gönüllü hukukçular aracılığıyla göç mağdurlarına ücretsiz hukuki yardım sunulmuş, danışmanlık yapılmıştır.
Türkiye’de son yıllarda yaşanan çatışmalı ortamda, sivil toplum örgütlerinin çalışmalarına göre, iki buçuk- üç milyon insan zorla göç ettirildi. Türkiye Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde artan davalar, AB süreciyle birlikte imzaladığı Katılım Ortaklığı Belgesi’nde ülke içinde yerinden edilme sorununa yönelik taahhütte bulunmuştur. Bunun sonucu olarak 5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkındaki Kanun’u çıkarmıştır.
Hükümetin 5233 sayılı Terör ve terörle Mücadeleden Doğan zararların Karşılanması Hakkındaki Kanun’u gündeme almasından sonra TOHAV bu yasa taslağı üzerinde bir çalışma başlatmıştır. 5233 sayılı Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkındaki Kanun tasarısına ilişkin görüş ve önerilerini, Mayıs 2004 tarihli raporuyla kamuoyuna açıklamıştır.
Yasanın karmaşık yapısı, mağdurlar için yardımcı hukuki mekanizmalar öngörmemesi ve mağdurların ekonomik zorlukları nedeniyle mağdurlara hukuki yardım zorunluluğu açığa çıkmıştır.
TOHAV bu ihtiyaçtan kaynaklı olarak, 5233 sayılı yasa kapsamında mağdurlara ücretsiz hukuki yardım çalışması başlatmıştır. Yasa ve ilgili yönetmeliğin çıkmasından sonra gönüllü hukukçulardan oluşan bir komisyon kurulmuştur. Bu hedefle öncelikle yasa hakkında bilgilendirme amaçlı toplantılar,seminerler gerçekleştirmiş, yasaya başvurmak isteyenlere ücretsiz danışmanlık hizmeti verilmiştir.
5233 sayılı yasanın uygulama boyutunun izleme ve raporlanması
5233 sayılı yasanın aynı zamanda uygulama boyutu izlenerek, raporlar aracılığıyla ilgili kurumlarla paylaşılmaktadır. Aralık 2004 tarihinde 5233 sayılı yönetmeliğe ilişkin, Mart 2005 tarihinde zarar tespit komisyonlarının çalışma usulleri ve pratikte ortaya çıkan sorunlara ilişkin raporlar hazırlanmıştır.
TOHAV Hukuk Servisi, 29 Ağustos- 5 Eylül 2005 tarihleri arasında zarar tespit komisyonlarının çalışma ve işleyiş tarzları, mevcut uygulama düzeyi, başvuruların geldiği aşama ve uygulama problemlerini yerinde tespit etmek amacıyla Diyarbakır, Batman, Siirt, Bitlis, Mardin ve Elazığ illerine gitmiştir. Bu çerçevede komisyon memurları, ilgili STÖ temsilcileri, baro temsilcileri, avukatlar ve mağdurlarla görüşmeler yapılmıştır. Eylül 2005 tarihinde yapılan görüşmelerden ortaya çıkan verileri, sonuçları, gözlem ve değerlendirmeler bir raporla kamuoyuna sunulmuştur.
AİHM’de İçyer kararı ile 5233 sayılı yasanın etkili iç hukuk yolu olarak ele alınmasından sonra, İstanbul’da konuyla ilgili sivil toplum örgütleri ve avukatlar ile bir toplantı yapılmıştır.25 Şubat 2006 tarihinde aynı konuda bölge baroları, ilgili sivil toplum örgütleri ve avukatlar ile birlikte toplantı düzenlenmiştir. Toplantının sonuç bildirgesi kamuoyuyla paylaşılmıştır. Toplantıda alınan kararlar gereği, 5233 sayılı yasa ve uygulamalarını izleme amacıyla Sivil İzleme Komitesi kurulmuş, komite çalışmalarına başlamıştır.
Ekli Dosyalar :
5233_sayili_yasa_Adil_Degildir
